DNA-toolbox: van Watson en Crick naar de les biologie

Het erfelijk materiaal van mensen, dieren, planten, bacteriën en virussen is opgeslagen in DNA en RNA. We kunnen ermee aan de slag om pathogenen op te sporen, epidemieën in kaart te brengen, misdaden op te lossen, verwantschappen tussen individuen en soorten te bestuderen, kweekprogramma’s op te zetten, en zelfs om de eigenschappen van levende organismen te veranderen. Een boeiende wereld voor elke leerling met interesse in biologie. En hoeveel boeiender nog wanneer leerlingen er zelf mee aan de slag kunnen gaan! Deze nascholing geeft een overzicht van de mogelijkheden.

Programma

Onderzoek naar DNA is voor veel scholen een haalbare kaart. In deze nascholing krijg je een overzicht van technieken die in de context van een klaslokaal kunnen uitgevoerd worden door de leerlingen zelf: opzuiveren van DNA, het uitvoeren van een PCR en het analyseren van het vermenigvuldigde DNA. In een eerste deel van de presentatie krijg je van deze technieken een theoretische achtergrond. Hierna krijg je een overzicht van DNA-experimenten die specifiek voor het secundair onderwijs werden ontwikkeld en op welke manier ze aansluiten bij de leerplannen. We bekijken hoe je je leerlingen kan prikkelen door zelf hypothesen te toetsen aan de praktijk en op die manier kennis te maken met de methodiek van het wetenschappelijk onderzoek. En ook moleculair koken kost geld, dus tot slot krijg je een idee van het budgettaire plaatje.

Doelstellingen

Na deze bijscholing

• beschrijf je waarom en hoe DNA opgezuiverd wordt uit cellen;
• heb je inzicht in de PCR-techniek en afgeleide toepassingen;
• interpreteer je de resultaten van een DNA-elektroforese;
• selecteer je testen ter illustratie van verschillende thema’s uit de biologie (bv. erfelijkheid, stamboomonderzoek, evolutie, medische diagnostiek, forensische wetenschappen);
• integreer je DNA-onderzoek in STEM-vakken buiten de biologie: chemie, fysica en wiskunde.

Doelgroep

Leerkrachten biologie 3de graad secundair onderwijs die zelf al dan niet een opleiding biologie hebben genoten. Algemene wetenschappelijke voorkennis en notie van DNA op het niveau van secundair onderwijs is vereist.

Begeleiding

Gert Van der Auwera behaalde in 1997 een doctoraat in de moleculaire biologie met een scriptie over evolutieonderzoek op basis van DNA-sequenties. Sindsdien werkte hij aan het VIB, de Universiteit Gent en het Instituut voor Tropische Geneeskunde aan projecten rond plantenveredeling en infectieziekten. Hij geeft opleiding aan moleculair biologen om DNA-technieken te implementeren in ontwikkelingslanden. In 2023 richtte hij de eenmanszaak LYSKIGA op (www.lyskiga.be).

Praktisch

Syllabus inbegrepen.