Taaldag 2023 - Ronde 4 (14:40 - 16:10)

Heeft het portfolio of de ouderwetse ‘map’ nog nut in het hedendaags onderwijs? Hoe kan je het portfolio gebruiken als zinvol instrument voor remediëring? Hoe beperk je de administratie en motiveer je de leerling om actief zijn eigen ontwikkelingsproces bij te sturen? We zien meer en meer de vraag vanuit directie en inspectie om actief in te zetten op remediëring. Met het Europees taalportfolio bieden we je een instrument en een werkwijze aan om tegemoet te komen aan die vraag. Naast gebruiksklaar materiaal biedt deze sessie ook de ruimte om ideeën uit te wisselen. We trachten ook op kritische wijze te kijken naar de hiaten in ons hedendaags Nederlands taalonderwijs.

Tim Nelissen is leerkracht Nederlands en Engels in de derde graad aan het Sint-Norbertusinstituut (campus Sint-Jan) in Antwerpen. Naast zijn lesopdracht is hij ook verantwoordelijke voor de derde graad aso.

Krijg je jouw leerlingen nog amper overtuigd om te lezen? Misschien moet je eens een omweg proberen. Via speelse en creatieve schrijfoefeningen kan je leerlingen laten proeven van schrijven, én van lezen. Door laagdrempelige schrijfoefeningen ontdekken ze sleutels om poëzie te begrijpen en middelen om een verhaal op te bouwen. In deze sessie krijg je alleen maar praktische tips om creatieve schrijfoefeningen in de les te gebruiken.

Hilde Van Cauteren is jeugdauteur, dichter en schrijfdocent. Ze geeft al jaren creatieve schrijfworkshops bij Wisper. Dit schooljaar heeft ze een auteursresidentie in een secundaire school; een semester lang gaat ze met leerlingen van een richting dubbele finaliteit (zwakke en moeilijke lezers en niet-lezers) aan de slag rond lezen én schrijven.

De titel van de workshop klinkt ambitieus maar dat is ons onderwijs Frans ook. Onze ambitie is om leerlingen in staat te stellen in authentieke situaties te reageren. In de realiteit zijn dat vooral mondelinge situaties. Maar hoe organiseer je dat in grote klasgroepen? Tijdens dit atelier belichten we eerst een hele resem werkvormen waarmee we de spreekvaardigheid van onze leerlingen stelselmatig opbouwen. We baseren ons hiervoor op inzichten uit de wetenschappelijke literatuur en de dagelijkse klaspraktijk. Zo krijgt spreekvaardigheid Frans toch de plek die ze verdient. Want wat werkt er motiverender dan het gevoel te hebben dat je je plan kan trekken wanneer je in het Frans aangesproken wordt? Het zou fijn zijn wanneer je jouw laptop en oortjes kan meebrengen en eventueel jouw handboek.

Karen Van De Putte is leraar Frans in het secundair onderwijs (Sint-Ursulalyceum Lier) en sinds 2009 als praktijkassistent Didactiek Frans verbonden aan de academische lerarenopleiding van de Universiteit Antwerpen waar ze zich samen met Prof. M. Simons toelegt op taalangst en spreekdurf.

This session critically reflects on the development of academic literacy skills, i.e. the reading, writing, listening and speaking skills required to process and produce academic discourse (Weideman, 2003; Van Dyk & Van de Poel, 2013). Specifically, we discuss the level of preparedness of beginner students for university studies in relation to this construct. Based on a survey of UAntwerp first-year students in the Taal- en Letterkunde programme, we identify a number of (partially) unmet needs in terms of academic literacy (e.g. how much exposure to academic discourse have first-year students had?; are beginner students frequent and efficient academic readers?; can they adapt their writing/speaking skills to various audiences?, etc.). This will form the basis for a subsequent pedagogical discussion on ways of making the transition between secondary and higher education levels smoother by raising awareness of academic literacy needs.

This session will be given in English.

Marilize Pretorius en Jennifer Thewissen geven Engels in de 3e graad van de doorstroomfinaliteit.

Dankzij extra investeringen van de Vlaamse overheid beschikken we in veel scholen over veel meer digitale middelen. Deze toestellen bieden heel wat extra kansen en tools om een sterk taalbeleid te ondersteunen. Tijdens deze sessie leer je een toepassing kennen en gebruiken die volledig aansluit bij de leefwereld van jongeren. Een veilige en afgeschermde, op TikTok gelijkende omgeving waar je leerlingen met audio, video en bijkomende visuele elementen aan de slag leert gaan. De omgeving is tevens compatibel met de insluitende lezer mogelijkheden van Microsoft waardoor leerlingen teksten kunnen laten voorlezen en vertalen in elke gewenste taal. De baseline van Microsoft is niet voor niks “To empower every person”. Tijdens deze workshop ga je zelf aan de slag met een digitale discussiegroep. Hier kan je als leerkracht vragen stellen, stellingen poneren, leerlingen laten reageren, taken laten indienen en feedback geven aan de lerende en aan elkaar. Dit alles op een veilige afgeschermde omgeving waar je zelf in de hand hebt wat leerlingen wel en niet mogen doen. Het biedt tevens mogelijkheden om mediawijze principes rond sociale media aan te leren of leerlingen gemaakte werken te laten toelichten of zichzelf voor te stellen. Je bepaalt zelf of leerlingen enkel audio mogen hanteren, ook video kunnen gebruiken of zichzelf onherkenbaar kunnen maken. Leerlingen kunnen, indien toegestaan, op elkaars berichten reageren of je kan met creatieve opdrachten op verschillende manieren met hen aan de slag gaan.

Bram Cuyt heeft meer dan 20 jaar ervaring in het onderwijs als innovatiecoach, leerkracht, (pedagogisch) ICT-coördinator, beleidsmedewerker en nascholer. Daarnaast behaalde hij certificaten als Microsoft Innovative Educator Expert, Microsoft Innovative Educator Fellow (spreker/ambassadeur), Microsoft Educator Master Trainer (erkend ervaren trainer).

In het voorjaar van 2022 lanceerde de Taalunie haar website rijketeksten.org. Op die website staat een nog groeiende verzameling rijke teksten om te gebruiken in het onderwijs. Het gaat om een variatie aan tekstsoorten, van verhalende tot informatieve teksten uit diverse bronnen, voor leerlingen van 6 tot 18 jaar. De teksten zijn geordend volgens brede en uiteenlopende thema’s als ‘groei’, ‘toekomst’ en 'vluchten’. In deze sessie leer je hoe je rijke teksten kan herkennen en waarom het belangrijk is om ermee te werken in de klas, ook bij leerlingen voor wie lezen moeilijk gaat.

Ulrike Burki is beleidsmedewerker bij de Taaunie.