Taaldag 2023 - Ronde 1 (09:00 - 10:30)

Het is een open deur: hoe taalcompetenter leerlingen zijn, hoe groter de kans dat ze met succes hun schoolcarrière doorlopen. Het ontwikkelen van een voldoende hoge taalvaardigheid en geletterdheid in het Nederlands vormt immers niet alleen een centraal onderdeel van de eindtermen; Nederlands is daarnaast ook de instructietaal om de inhoud van alle vakken op school te leren, te onderwijzen en te demonstreren. Taal vormt in die zin de toegangspoort tot nieuwe kennis, vaardigheden en attitudes. Geen enkele leraar in het secundair onderwijs, van de taalleraar zelf tot de vakleraar,  twijfelt dan ook aan het belang van taal. Want welk vak je ook geeft, als leraar ben je tijdens al je lessen een intensief taalgebruiker. Elk vak biedt bovendien ook kansen om bewust met taal aan de slag te gaan. Maar hoe doe je dat dan: taalkrachtig onderwijs realiseren om zo taalcompetente leerlingen te vormen?

In deze sessie tonen we hoe je aan de hand van zeven didactische principes taalkrachtig onderwijs realiseert in de taalles, maar ook buiten de taalles. We geven meer achtergrond over hoe deze principes sporen met wetenschappelijke inzichten over taalverwerving en we reflecteren over de principes via (eigen) praktijkverhalen. Na deze sessie ben je geïnspireerd over hoe je voluit kan inzetten op ambitieus, geïntegreerd en taalkrachtig onderwijs in het secundair onderwijs. We baseren ons voor deze sessie op het gloednieuwe handboek Voluit Taal. Didactiek Nederlands voor de eerste en tweede graad van het secundair onderwijs.

Mariet Schiepers is directeur van het Centrum voor Taal en Onderwijs van de KU Leuven. Zij voert onderzoek uit rond de thema’s (tweede)taalverwerving, geletterdheid en het functioneel inzetten van technologie in het taalleerproces. Zij stond mee in voor de eindredactie van de handboeken Volop Taal. Didactiek Nederlands voor de lagere school en Voluit Taal. Didactiek Nederlands voor de eerste en tweede graad van het secundair onderwijs.

Anagramme, Nonsens und Sprachspielereien im DaF-Unterricht: spielerisch und kreativ die Sprache entdecken.

DaF soll auch einfach Spaß machen (für Lernende aber auch für Lehrende...).

• Teil 1: Anagramme im DaF-Unterricht
• Teil 2: Nonsens pur oder die 5 Sinne: Wahnsinn, Schwachsinn, Unsinn, Blödsinn & Stumpfsinn
• Teil 3: Sprachspielereien

Interaktiver Workshop mit sehr viel Abwechslung. Arbeitsformen: individuell und in Kleingruppen. Spielerisch, kreativ, lustig und neu.

Filip Denys: Deutsch- und Niederländischlehrer (Sekundarschule) und Assistent an der Uni Antwerpen (DaF-Didaktik), seit einigen Jahren pensioniert, aber immer noch stark begeistert für die DaF-Welt.

Medewerker CNO-Werkgroep Duits, BGDV-Vorstandsmitglied,  Mitarbeiter Arbeitsgruppe ‚Deutsch macht Spaß‘.

Aan de hand van reclamecampagnes en -boodschappen tonen we de mogelijkheden om de Franse taal met leerlingen te exploreren en analyseren. (jeux de mots, calembours, néologismes, …)

Aurélie Schalenbourg werkt al achttien jaar als leerkracht Frans, in het secundair onderwijs (Heilig Hartinstituut Heverlee) en in het hoger onderwijs (ILT-KUL). Ze is oprichtster van het talenplatform Creafrench, dat onder meer leermodules voor literatuur aanbiedt. Sinds 2019 is ze ook een van de fellows van Taal- en Letterkunde van de KU Leuven.

Je ziet hen zo voor je: de leerlingen die met de beste wil van de wereld niet weten hoe ze aan de opdracht kunnen beginnen, naast klasgenoten die er op een-twee-drie mee weg zijn. De taalkloof tussen wie kan en wie niet lijkt onoverbrugbaar, maar... dat is buiten de leerkracht gerekend. Met een waaier aan scaffolding tips en tricks, de ene leerling heeft er wat meer nodig dan de andere, worden zelfs de meest uitdagende opdrachten haalbaar(der). Na deze sessie met inspirerende praktijkvoorbeelden hanteer jij ongetwijfeld ook scaffolding als vuistregel in je lespraktijk. 

Nele Kempenaers is leerkracht Engels in de derde graad aso-tso-bso in het Sint-Jozefinstituut in Kontich en praktijkassistent Engels in de EduMa (Universiteit Antwerpen).

In een context van ontlezing en dalende leesvaardigheid is leesbevordering een centrale taak van het taal- en literatuuronderwijs. Tegelijk moet het literatuuronderwijs meer doen dan leesplezier aanwakkeren. Vertrekkend van wetenschappelijke inzichten over leesmotivatie, leesvaardigheid en literair lezen, onderzoeken we in deze sessie hoe literatuuronderwijs en leesbevordering hand in hand kunnen gaan in de ontwikkeling van een brede, kritische geletterdheid.

Elke D’hoker is als hoogleraar verbonden aan het departement literatuurwetenschap van de KU Leuven. Ze doceert vakken over Engelse literatuur, literatuurwetenschap, en literatuuronderwijs. Haar handboek, Leerlingen en literatuur. Hoe vaardige lezers vormen verscheen in 2022 bij LannooCampus.

Leerlingen komen in hun leefwereld buiten school steeds met meer talen in contact. Van een anderstalige thuissituatie tot vrienden online of in de sportclub. Je kan die multilinguale achtergrond van je leerlingen gebruiken om de ganse klas te enthousiasmeren voor taalkunde en literatuur in de lessen Nederlands en moderne vreemde talen. Kom niet te goed gezind naar deze taaloverschrijdende sessie, want we gaan zelfs internationaal vloeken. De concrete lesideeën kan je de dag nadien al eens uitproberen in je klas.

Joeri Van der Veken is leraar Engels-Nederlands op het Sint-Jozefscollege van Aalst en praktijklector en stagebegeleider aan de Educatieve Master Talen: Engels van de KU Leuven.