Themadag Taal in de klas: met effectieve taaltrajecten aan de slag in het basisonderwijs - Praktijkronde 2 (11:00 - 12:15)

Zelf verhalen vertellen is niet alleen weggelegd voor de meest taalvaardige kleuters. Juist minder taalvaardige kleuters krijgen hierdoor extra taalleerkansen, van zodra ze 3à4-woordzinnetjes kunnen maken. In deze sessie krijg je praktische tips aangereikt om de uitdaging aan te gaan.
Je zal heel wat bouwstenen van effectieve taaltrajecten herkennen maar we zoomen in op Bouwsteen 3 (Mondelinge taalvaardigheid).

Doelgroep: (Zorg)leerkrachten uit het kleuteronderwijs (K2 en K3), ondersteuners en beleidsverantwoordelijken. Ook leerkrachten uit het buitengewoon onderwijs zijn welkom.

Dr. Helena Taelman is onderzoeker en lerarenopleider aan hogeschool ODISEE en aan KU Leuven. Zij doet praktijkgericht onderzoek naar taalonderwijs in de kleuterklas en is daarnaast goed op de hoogte van nieuwe inzichten uit het buitenland. Hierover blogt ze regelmatig op de blog kleutergewijs.

Het is belangrijk om kinderen vroeg voor te bereiden op het leren lezen, in het bijzonder kinderen met een verhoogd risico op leesproblemen. Je zal tijdens deze sessie heel wat bouwstenen van effectieve taaltrajecten herkennen maar we zoomen in op Bouwsteen 4.1: ‘Schriftelijke vaardigheden: Bereid je leerlingen vroeg genoeg voor op het leren lezen’: Welke voorbereidende technische leesvaardigheden zijn belangrijk voor een vlotte leesstart? Hoe pak je dit effectief aan in de klas en hoe creëer je een leerlijn van de jongste tot de oudste kleuters?
We illustreren effectieve didactische principes met inspirerende praktijkvoorbeelden uit het driejarig praktijkonderzoek 'Klank-klaar voor de leesstart: Kaatje Klank' (Odisee, VUB, OCB).

Doelgroep: Kleuterleerkrachten (van eerste tot derde kleuterklas), leerkrachten eerste leerjaar (eerste graad), zorgondersteuners, zorgcoördinatoren, directeurs, pedagogisch ondersteuners, lerarenopleiders, leerlingondersteuners van de leersteuncentra, leden van de onderwijsinspectie…

Lieve Van Severen is onderzoeker, taaldocent en navormer aan de lerarenopleiding 'bachelor in het kleuteronderwijs' (Odisee). Zij focust op het leesonderwijs in de basisschool en meer specifiek op de voorbereidende lees- en schrijfvaardigheden van (zorg)kleuters. Zij ontwikkelde de methodiek ‘Kaatje Klank’.

Je zal in deze sessie heel wat bouwstenen van effectieve taaltrajecten herkennen maar we zoomen in op Bouwsteen 4.4: ‘Schriftelijke vaardigheden: Laat schrijfopdrachten het lezen versterken’. Lezen en schrijven gaan namelijk hand in hand. Schrijfopdrachten versterken de leesvaardigheid. Maar hoe pak je dat aan in het 1ste leerjaar?

Je krijgt een antwoord op de volgende vragen:

• Waarom heb je best vaker aandacht voor schrijfonderwijs in het 1ste leerjaar?
• Welke betekenisvolle schrijfopdrachten kan je aanbieden?
• Hoe geef je feedback op de schrijfsels van beginnende schrijvers?

Verder ontdek je inspirerende voorbeelden van schrijfopdrachten, bv. schrijven naar aanleiding van rijke teksten voor beginnende lezers.

Doelgroep: Leerkrachten van het eerste leerjaar, kleuterleerkrachten (oudste kleuters), zorgondersteuners, zorgcoördinatoren, directeurs, pedagogisch ondersteuners, lerarenopleiders, leerlingondersteuners van de leersteuncentra, leden van de onderwijsinspectie…

Evelien Gheeraert is sinds 2019 lerarenopleider kleuter- en lager onderwijs, taaldocent en onderzoeker van de Odisee hogeschool. Zij was een van de onderzoekers van het project ‘Kaatje Klank’. Het goed leren lezen en schrijven van jonge kinderen is voor Evelien een heel boeiende uitdaging.

Steeds meer scholen verwelkomen anderstalige nieuwkomers en kinderen met een meertalige achtergrond. Hoe bied je hen de juiste ondersteuning? Hoe zorg je ervoor dat ze het Nederlands verwerven, maar ook hun thuistalen als een troef kunnen en durven inzetten? In deze sessie verkennen we manieren om de taalontwikkeling van meertalige leerlingen te stimuleren en te benutten in de klas. We staan stil bij de impact van de taalachtergrond op leerprocessen en bieden concrete handvatten om een taalvriendelijke leeromgeving te creëren. Je krijgt inzichten en tools om elke leerling, ongeacht zijn of haar taalachtergrond, optimaal te begeleiden.
Je zal heel wat bouwstenen van effectieve taaltrajecten herkennen maar we zoomen in op Bouwsteen 5 (Kwaliteit van instructie).

Doelgroep: (Zorg)leerkrachten, zorgcoördinatoren, directies en beleidsmedewerkers uit het lager onderwijs

Eva Faes heeft tien jaar ervaring als leerkracht Nederlands als tweede taal voor zowel kinderen als volwassenen. Sinds bijna tien jaar is ze docent en onderzoeker aan de AP Hogeschool, waar ze zich richt op taal en meertaligheid, didactiek Nederlands en NT2. Daarnaast begeleidde ze taaltrajecten en ondersteunde ze scholen bij het ontwikkelen van hun taalbeleid.

Tijdens deze sessie wordt duidelijk hoe in Stedelijke Basisschool De Wereldreiziger een heldere taalvisie het startpunt is voor succesvolle taaltrajecten waar het hele team achter staat. Vanuit een algemene visie op personeelsbeleid en een specifieke taalvisie voor het versnellen van leerlingen met een taalachterstand werkt het team doelgericht, gemotiveerd en ambitieus trajecten uit. De trajecten zijn intensief, de inzet groot en de resultaten mogen gezien worden.
Je zal heel wat bouwstenen van effectieve taaltrajecten herkennen maar we zoomen in op Bouwsteen 6 (Monitoring en ondersteuning).

Doelgroep: Elke onderwijsprofessional die met een taalvisie of met taalintegratietrajecten aan de slag wil. Zowel voor de beleidsmaker als voor de leerkracht valt inspiratie te halen in deze sessie.

Jef Groffen is nu acht jaar directeur van De Wereldreiziger. Binnen de school heeft hij echter alle watertjes doorzwommen. Hoe dan ook: hij blijft vooral onderwijzer. Verder staat hij bekend om het blijvend investeren in het werkgeluk van zijn team in combinatie met een ambitieuze praktijk die een kansenmachine moet zijn voor de zeer diverse en uitdagende leerlingpopulatie uit de grootstedelijke context. Hij noemt zichzelf onderwijsdromer.

Ontdek hoe je de bouwstenen van taalontwikkeling in de kleuterklas concreet kan toepassen na het volgen van het Taal+ traject! In onze sessie laten we zien hoe je de theorie kan omzetten in praktische en effectieve activiteiten om de taalvaardigheden van kleuters te versterken.

Doelgroep: Leerkrachten kleuteronderwijs

Britt Cools is zorgcoördinator kleuters, 1e en 2e leerjaar in Basisschool De Merel in Hallaar.
Tinneke Heylen geeft les in de tweede kleuterklas en is zorgjuf.