| 3.01 Aan de slag met kamishibai |
Inge Umans |
In deze sessie word je meegenomen naar de oorsprong van kamishibai en ervaar je zelf de magische en verbindende kracht hiervan. We zoomen in deze sessie extra in op het gebruik van kamishibai bij anderstalige nieuwkomers: hoe kamishibai bijdraagt tot woordenschatverruiming, taalactivering en leesplezier. Inge Umans gaf verschillende jaren les in het basisonderwijs; momenteel komt ze nog projectmatig in scholen (met kamishibai en met ‘boekenkasten’). Inge recenseerde voor o.a. pluizer & pluizuit, voert nieuwe titels in op boekenzoeker.org en maakt lessuggesties op leesplan.nl. Ze is grote liefhebber van kamishibai en schreef hier een praktisch handboek over: “Aan de slag met kamishibai”. (deze sessie is geschikt voor leerkrachten (buitengewoon) kleuter- en lager onderwijs)
|
| 3.02 Leesstrategieën oefenen met Nieuwsbegrip |
Jan T'Sas |
Begrijpend lezen is een zorgenkindje geworden: de leerlingen doen het niet zo graag en ook niet meer zo goed en teksten zijn vaak niet aangepast aan de actualiteit of aan hun leefwereld. Bovendien verwerven leerlingen onvoldoende de moeilijkere leesstrategieën, zoals een tekst samenvatten of verbanden leggen… De remedie is daarmee gegeven: werken met actuele teksten op verschillende leesniveaus, meervoudige intelligentie aanspreken en regelmatig en gericht leesstrategieën oefenen waarvan wetenschappelijk bewezen is dat ze werken. Deze sessie omvat theorie, observatie, discussie en praktische oefeningen: - Inzoomen op de didactiek van begrijpend lezen: welke leesstrategieën werken effectief? Wat is de impact van modellerend lesgeven? Wat bepaalt het niveau van een tekst voor het leesbegrip? Hoe differentiëren?
- Introductie Nieuwsbegrip: wekelijks teksten over een actueel onderwerp met opdrachten en instructies voor de leraar. Werken met stappenplan, woordhulp, leesstrategieën, denkactiviteiten, tools voor het digibord, filmpjes… Differentiëren via twee of drie leesniveaus.
Jan T’Sas, praktijkassistent Nederlands in de lerarenopleiding en docent Taal en Leren aan de Universiteit Antwerpen, coördinator van Nieuwsbegrip Vlaanderen. Expertise als leraar tso-bso, wetenschappelijk onderzoeker bij Karel de Grote Hogeschool. (deze sessie is geschikt voor leerkrachten lager onderwijs 2de en 3de graad)
|
| 3.03 Hoe voorleesgedrag van eentalige en anders- of meertalige ouders onder de loep nemen |
Charlotte Mostaert |
Voorlezen is belangrijk voor de taalontwikkeling van kinderen. Hun woordenschat groeit, het stimuleert de sociale ontwikkeling en bevordert het schools presteren. Daarenboven versterkt het de relatie tussen ouder en kind. Zijn alle ouders zich echter bewust van deze voordelen? Lezen ouders uit meertalige gezinnen evenveel voor als eentalig Nederlandstalige ouders? Uit resultaat van een onderzoek (naar het voorleesgedrag van eentalige en anders- of meertalige ouders van kleuters uit Groot-Antwerpen-Bachelorproef Alanis Mariën) blijkt dat veel ouders voorlezen aan hun kinderen, maar dat het toch belangrijk blijft om ouders te stimuleren om vroeg en regelmatig voor te lezen. Als eentalige en meertalige ouders meer ingelicht worden over het nut van voorlezen in functie van taalstimulering, zouden ouders aangezet worden om meer voorleesmomenten in te plannen. De resultaten van dit onderzoek worden gekoppeld aan een boekenproject dat uitgevoerd werd in Freinetschool De Regenboog in Turnhout. Je leert o.a. meertalige voorleessessies uitwerken in samenwerking met ouders. Charlotte Mostaert is logopedist en werkt als docent en onderzoeker aan de opleiding Logopedie en Audiologie van Thomas More. Ze is ook coördinator van het postgraduaat Meertaligheid voor logopedisten. (deze sessie is geschikt voor leerkrachten en zorgcoördinatoren kleuteronderwijs)
|
| 3.04 Lezen op de iPad (VOLZET) |
Peter Saenen |
“Kinderen kunnen niet meer lezen, en dat is allemaal de schuld van die helse tablets!” Tijdens deze sessie ontkrachten we (gedeeltelijk) deze stelling. Een iPad kan, indien correct gebruikt, een meerwaarde zijn bij het stimuleren van de leesvaardigheden van kinderen. In de sessie gaan we dieper in op de mogelijkheden van het toestel en krijg je praktische tips om leerlingen te begeleiden. Je bekijkt leuke apps en gaat naar huis met een rugzak vol ideeën. Peter Saenen, lerarenopleider ICT en wereldoriëntatie basisonderwijs Karel de Grote-hogeschool. Opleidingscoördinator met een helikopterperspectief. Mediawijs met een sterke didactische focus. (deze sessie is geschikt voor leerkrachten lager onderwijs 1ste en 2de graad, zorg- en ICT-coördinatoren)
|
| 3.05 Speels en toch effectief werken aan een betere leesstart voor alle kleuters uit de derde kleuterklas (VOLZET) |
Christel Van Vreckem |
In Vlaanderen wordt in de kleuterklas dagelijks gewerkt aan voorbereidende lees- en spellingvaardigheden. In deze sessie denken we na over welke voorbereidende lees- en spellingvaardigheden we als leerkracht in de kleuterklas stimuleren en hoe wij dit concreet doen. In deze sessie wisselen we af tussen zelfreflectie, theorie en goede praktijkvoorbeelden om het fonologisch bewustzijn, het voorbereidend lezen en het voorbereidend schrijven speels en toch effectief te stimuleren. We staan ook stil bij de kwaliteitsvolle interacties en de kracht van feedback en hoe we de leeromgeving efficiënt(er) kunnen benutten om deze voorbereidende vaardigheden functioneel te stimuleren. Christel Van Vreckem is Master in de Logopedie, lector leerstoornissen aan de opleiding logopedie en audiologie, afstudeerrichting logopedie van de Arteveldehogeschool uit Gent. Ze is tevens hoofdpromotor van het ODC leer+, het Onderzoeks- en Dienstverleningscentrum omtrent ‘Specifieke onderwijsbehoeften’ van de Arteveldehogeschool. Sinds een paar jaar doet zij praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek naar begrijpend lezen, spelling en voorbereidende lees- en spellingvaardigheden. (deze sessie is geschikt voor leerkrachten en zorgcoördinatoren kleuteronderwijs)
|
| 3.06 Taalontwikkeling, begrijpend luisteren, ontluikende geletterdheid en zelfsturing stimuleren via voorlezen (VOLZET) |
Fons Exelmans |
Een waardevolle kapstok voor een effectief taalbeleid in de kleuterschool is, volgens ons, de manier waarop we aan onze kleuters voorlezen. Welke manier? Als dat wekelijks, interactief, hardop denkend, in kleine groep - met een gradatie in bijwijzen en functioneel gebeurt - hebben we een krachtige tool voor spoor één. Wanneer daaraan pre-teaching en herhaling gekoppeld worden, zitten we goed voor spoor twee. Bijkomend kan op spoor twee de voorschotbenadering ingezet worden voor kleuters die daaraan nood hebben. Tijdens de sessie wordt het geheel gekaderd en veel voorgedaan. Nadien wordt er geoefend. Aan de deelnemers wordt gevraagd een voorleesverhaal mee te brengen dat op dat moment in de klas gebruikt wordt. Fons Exelmans is gewezen opleidingsverantwoordelijke van de banaba’s buitengewoon onderwijs en zorgverbreding en remediërend leren in Limburg/coach van/voor leerkrachten en scholen. (deze sessie is geschikt voor leerkrachten kleuteronderwijs en buitengewoon kleuter- en lager onderwijs 1ste graad, zorgcoördinatoren, directies en beleidsmedewerkers)
|
| 3.07 Zin en onzin van leestoetsen |
Lieven Coppens |
Moet je het leesniveau van (alle) leerlingen toetsen? Niet als het resultaat daarvan is dat je de leerlingen terroriseert met het behalen van een steeds hoger leesniveau. Wel als je te weten wil komen wat de zwakke lezers nodig hebben om te (kunnen) groeien in hun lezen. Het is een feit dat de leesontwikkeling veel langer doorloopt dan de periode die gedekt wordt door de oude AVI-leeskaarten van 1994. In deze sessie gaan we dieper in op de stelling dat leestoetsen slechts zinvol zijn als ze de basis vormen van de groei van de individuele leerling. Waar de leesontwikkeling vlot verloopt, hoeft er niet noodzakelijk getoetst worden. Waar toetsen nodig is, pleiten we ervoor om recente en goed genormeerde toetsen te gebruiken die toelaten om de groei van leerlingen over de grenzen van alle leerjaren in kaart te brengen. Daarnaast geven we concrete tips hoe je de leesontwikkeling van alle leerlingen kunt bevorderen door hun eigenaar te maken van hun leesproces. Lieven Coppens is onderwijzer en klinisch ontwikkelingspsycholoog. Hij heeft jarenlange ervaring met leer- en ontwikkelingsstoornissen. Lieven is eigenaar van de Nieuwsbrief Leren, auteur van het boek ‘AVI-binnenstebuiten’, gecertificeerd trainer ‘Leren zichtbaar maken’. (deze sessie is geschikt voor leerkrachten lager (buitengewoon) onderwijs, zorgcoördinatoren, directies en beleidsmedewerkers)
|
| 3.08 Lezen in de startblokken: verkennen, automatiseren én motiveren (VOLZET) |
Astrid Geudens |
Leren lezen doet een nieuwe wereld opengaan en dat blijft. Er kan dan ook niet genoeg aandacht zijn voor een goede leesstart. Die basis ligt reeds in de jaren voordien. Maar hoe breng je kinderen tot de wereld van klanken en letters op een effectieve manier én een manier die bij jonge kinderen past? Wat speelt er zich af in het hoofd van een kind dat leert lezen en hoe ondersteunen we dit proces zodat kinderen vlot woorden en teksten leren lezen en dit ook graag doen. Al ligt de focus hierbij op technische vaardigheden, de sessie maakt duidelijk hoe sterk ze verbonden zijn met begrip, expressie en beleving. Inzichten vanuit wetenschappelijk onderzoek worden vertaald in concrete tips en adviezen voor didactiek, preventie en interventie. Op weg naar beter en liever lezen. Dr. Astrid Geudens is verbonden aan de lerarenopleiding van Thomas More en werkzaam in de onderzoeksgroep taal- en leesdidactiek van de lerarenopleiding en opleiding logopedie en audiologie van Thomas More. Vanuit haar onderzoekswerk over fonologische vaardigheden bij jonge kinderen en aanvankelijk lezen aan de UA maakte ze de brug naar praktijkgericht onderzoek. Verder werkt ze mee als adviseur en hoofdauteur aan methodes voor kleuteronderwijs en aanvankelijk lezen. (deze sessie is geschikt voor leerkrachten uit het kleuter- en lager 1ste graad (buitengewoon) onderwijs en zorgcoördinatoren)
|
| 3.09 Ik kan wél lezen! Samen leesmoeilijkheden aanpakken (VOLZET) |
Ria Van Den Eynde |
Door het (blijvend) worstelen met technisch lezen komen sommige leerlingen niet tot leesbegrip en liggen demotivatie en frustratie op de loer. Hoewel zij houden van verhalen en leergierig zijn laten zij lesmateriaal liever links liggen. In deze sessie focussen we op wat leerlingen wel kunnen en zoeken we vanuit deze sterktes naar andere toegangswegen om hen tot (beter)lezen te brengen. Concreet besteden we aandacht aan - de kracht van én schrijven én lezen;
- het werken met extra visuele en motorische ondersteuning;
- het aanbieden van routines;
- het aanbieden van functionele en motiverende lees- en/of schrijfopdrachten waarin het technische aspect van lezen verstopt zit en waaraan een leerling plezier beleeft.
In het aanbod worden aspecten van methodes als Connect, Taal in blokjes, Flits, Grip op lezen, Bliksemlezen, de Alfabetcode, Begeleid hardop lezen, Tijgerlezen, enz. verwerkt. Ria Van den Eynde studeerde taal– en letterkunde aan UA en doceert didactiek Nederlands aan studenten Lager Onderwijs (KDG). Verder verzorgt ze ook de module ‘Hardnekkige lees-en spelproblemen‘ aan studenten Banaba Zorgverbreding. Haar interesse gaat uit naar het zoeken van goed theoretisch onderbouwde werkvormen die kinderen brengen tot (leren) lezen en tot het ontdekken van jeugdliteratuur. Kinderen met leesmoeilijkheden toch aan het lezen te krijgen, is hierbij een belangrijke uitdaging. Gelieve voor deze sessie het volgende mee te brengen, aub: - een kopie vaan een (technisch) leeslesje met werkboek van de taalmethode waarmee u werkt. De keuze mag bepaald zijn door een les waarbij u zelf moeilijkheden ondervonden heeft of waarbij u tips wenst;
- een paar insteekhoesjes en stiften om op documenten te werken.
(deze sessie is geschikt voor leerkrachten lager onderwijs en zorgcoördinatoren)
|