De trekker opnieuw gesterkt: praktische ondersteuning voor talenbeleidscoaches

Het aantal leerlingen met een anderstalige achtergrond of met een duidelijke vertraging in de taalontwikkeling blijkt van jaar tot jaar toe te nemen. Hoe zorg je ervoor dat deze leerlingen talig gewapend een mooie schoolse en maatschappelijke doorstroming kunnen maken? Welke tools hebben we voorhanden om hen daarin te ondersteunen? En vooral: hoe krijgen we het hele team mee?

Sinds 2014 worden instroomleerlingen in Vlaanderen systematisch gescreend op taalvaardigheid, zoals decretaal bepaald. Daarbij hebben we twee pijnpunten zien ontstaan:

1. De instrumenten die daarvoor doorgaans gebruikt worden zijn helaas (nog) niet ideaal. Vooral de analyse en interpretatie van de screeningsresultaten zijn obscuurder dan voorheen;
2. In de praktijk is sinds 2014 het talenbeleid de facto meer en meer in het mandje van de leerkracht Nederlands gelegd, i.p.v. dat het een teamgedragen aandachtspunt is. Zowel de screening, als de analyse en de opvolging in taaltrajecten valt vandaag helemaal binnen het takenpakket van de leraar Nederlands.

Het zou goed zijn dat taalleraren, die nu eerder tot uitvoerders van een volledig boven hun hoofd afspelend proces verworden zijn, terug de teugels in handen nemen en empowerd worden om het talenbeleid van hun school specifiek, gedragen en doelgericht te maken, i.p.v. met een zoveelste afvinklijstje in orde te zijn.

Programma

Als leraar Nederlands krijg je (meestal) de leidende rol in het talenbeleid van je school toegeschoven. Je vindt het moeilijk om je collega’s aan te porren om ook hun rol te spelen in het talenbeleid. Of je team ziet wel in dat talenbeleid iets is van de hele school, maar hoe pakken jullie dat concreet aan?

De nascholing geeft een aanzet tot antwoorden op vele concrete vragen over talenbeleid. Je krijgt een actieplan om vanuit een goede beginsituatieanalyse de juiste schooleigen keuzes te maken die je talenbeleid het meeste kans op slagen geven. Je ontvangt praktische tips en instrumenten om het pad voor je collega’s te effenen naar taalgericht vakonderwijs. Daarnaast zie je voorbeelden van inspirerende acties van scholen en filmpjes met lesuitwerkingen voor allerlei vakken, waardoor het talenbeleid van je school steeds concreter vorm zal krijgen. Zo kan je bijvoorbeeld de strategieën die leerlingen bij Nederlands leren (bv. stappenplan lezen, schrijfkaders hanteren) en de leerlijn Nederlands aan je collega's verduidelijken. Ook zou je een checklist kunnen gebruiken om de toetsen en examens talig toegankelijker te maken. Een andere kijkwijzer zou je kunnen invoeren om de zelfgemaakte lesmaterialen kwaliteitsvoller te maken.

In de systematiek van actieonderzoek en ondersteund met vele filmpjes en voorbeelden uit verschillende vakgebieden krijg je een handzaam actieplan aangereikt dat eenvoudig schooleigen kan gemaakt worden. Hiermee kan je de doorstart geven aan een adequaat, schoolspecifiek en levend talenbeleidsplan, en ervoor zorgen dat het talenbeleidsplan niet de achilleshiel wordt van een nakende doorlichting. Je krijgt een uitgebreide syllabus met veel inspirerend materiaal en een nuttige bronnenlijst.

Doelstellingen

Na afloop ben je als deelnemer in staat:

• je schoolteam ervan te overtuigen dat talenbeleid en aandacht voor schoolse taalvaardigheid veel ruimer is dan het gebruik van AN, de juiste spelling, de correcte BIN-normen…;
• je collega’s met voorbeelden te illustreren waarom talenbeleid niet alleen een zaak is van de leraren Nederlands, maar een opdracht is van alle leraren;
• je collega’s warm te maken voor taalgericht vakonderwijs en de drie kenmerken ervan (contextrijk, taalsteun, veel interactie) met inspirerende voorbeelden te illustreren;
• het taalvaardigheidsonderwijs bij Nederlands en het taalgericht vakonderwijs in de niet-taalvakken optimaal op elkaar af te stemmen, opdat taallessen inhoudrijker en vaklessen taalrijker worden;
• de tools die bestaan om leerlingen taalvaardiger te maken, adequaat in te zetten op school;
• op een efficiënte manier met de verplichte taalscreening om te gaan en gepaste taaltrajecten op te zetten;
• de vertaalslag naar een schooleigen talenbeleidsplan met adequate acties en maatregelen te maken, op maat van je eigen school.

Doelgroep

Leraren alle graden S.O. die de rol van taalcoach opnemen, in het bijzonder leraren Nederlands of PAV. Ervaring met talenbeleid is niet noodzakelijk, maar ook geen bezwaar. Ook directies, beleidsmedewerkers, leerlingbegeleiders en collega’s die bij het talenbeleid betrokken zijn, kunnen aansluiten.

Begeleiding

Jella Di Perna is zelfstandig nascholer en lector aan de hogeschool PXL. Taal, didactiek en communicatie zijn haar speelterreinen. Voorheen was ze onderzoeker, pedagogisch begeleider en directeur van een secundaire school met bso-tso profiel.

Praktisch

Cursusmateriaal en lunch inbegrepen